Informatie voor ontwikkelaars

Informatie voor ontwikkelaars

Waarom zou u als ontwikkelaar uw best doen om bij een project méér te doen voor natuur en landschap dan de wet, of de vergunningverlener voorschrijft? Ongetwijfeld wéét u dat al. Rechttoe-rechtaan projecten worden maatschappelijk steeds minder geaccepteerd, een proces om er samen met de omgeving iets moois van te maken lóónt. En als u zo’n proces eenmaal enkele keren hebt meegemaakt, hebt u al ontdekt dat het ook plezierig is om meervoudig mooie projecten te realiseren.

REKENING HOUDEN MET DE NATUUR
Bij het zoeken naar een geschikte locatie voor een zonneveld of windpark is het onderzoeken van de mogelijke effecten op de natuur een belangrijk vereiste. Het gaat dan ten eerste om verlies van leefgebied: door bedekking van de grond met zonnepanelen, doordat sommige soorten de ruime omgeving van windturbines mijden, door verlichting en door barrièrewerking. Windturbines maken daarnaast slachtoffers onder vleermuizen en vogels, een locatiekeuze waarmee belangrijke vliegroutes van deze dieren wordt vermeden is dus wenselijk.

WINDPARKEN
Als binnen de (wettelijke) regels een wind- of zonnepark kan worden ontwikkeld, zijn er talloze mogelijkheden om extra voorzieningen te treffen voor natuur en landschap. Bij windturbines kunnen o.a. (intelligente) stilstandsvoorzieningen helpen om de kans op dodelijke ‘aanvaringen’ te verminderen. Om een plús voor de natuur te realiseren, is het verstandig om in een gebied wat verder weg, op veilige afstand van de wieken, te investeren. Bijvoorbeeld: uitbreiding van natte en plas-dras-natuur voor water- en weidevogels, met veilige broedeilandjes voor visdief en kluut.

Vanwege het cumulatief effect van een toenemend aantal windparken, kan zo’n investering wellicht gecoördineerd worden opgepakt voor een hele regio. Het RES-proces biedt daarvoor mogelijkheden. Kijk eens naar onze ‘Handreiking populatieversterking’, speciaal bedoeld voor soorten vogels en vleermuizen die kwetsbaar zijn voor windturbines (en hoogspanning).

ZONNEVELDEN
In het coalitieakkoord van het nieuw kabinet is opgenomen dat voor zonnevelden multifunctioneel landgebruik een voorwaarde gaat worden. Op dit moment gelden al de afspraken in de Gedragscode ‘Zon op land’, waardoor o.a. het bijna volledig afsluiten van de bodem tot het verleden behoort. Door minimaal 25% van het grondoppervlak onbedekt te laten is er ruimte voor (kruidenrijke) vegetatie, de aanleg van heggen en poeltjes, moerasstroken en eventueel een hoger waterpeil. De invulling hangt af van de bijzonderheden van bodem, natuur en landschap ter plekke, en van wensen die de omgeving en de overheid (vergunningverlener) hebben. U weet als geen ander dat het daarnaast óók afhangt van waar de grondeigenaar toe bereid is en wat het project financieel kan dragen.

Goede afspraken over het beheer van de natuur- en landschapselementen vinden wij essentieel, deze dienen ook geborgd te zijn bij eventuele doorverkoop van het zonneveld. Monitoring van de natuur (incl. de bodem) is altijd goed, u kunt hierbij aansluiten bij verschillende onderzoeksprogramma’s van het Consortium Zon in landschap.

Punt van overleg, al vóór het traject van vergunningverlening, dient altijd te zijn of (een deel van) de aangelegde landschapselementen na de duur van het zonnepark behouden kunnen blijven.

ADVIES

• Een extra plus voor de natuur kan bereikt worden door aan te sluiten bij reeds lopende (gebieds)processen.
• Maak gebruik van deskundig advies (ecologie, landschapsontwerp) en betrek (lokale) natuur- en milieuorganisaties.

Checklisten

De Natuur en Milieufederaties en Natuur & Milieu hebben twee checklisten opgesteld voor de omgang met natuurwaarden bij zonneparken en bij windenergie op land.

De checklist voor windenergie op land laat zien wat er wettelijk voorgeschreven wordt, maar ook wat daarbovenop nog mogelijk is – van de locatiekeuze tot de inrichting van een gebied. Met deze checklist kunnen ontwikkelaars, natuurorganisaties en bevoegd gezag in een vroeg stadium het gesprek aangaan over de omgang met natuurbelangen.

De checklist opgesteld voor zonneparken helpt om te bepalen welke natuuraspecten extra of juist minder aandacht behoeven. Het begint bij het benutten van de zonneladder en bij vooronderzoek en procesparticipatie, om tot de beste locatiekeuzes te komen o.a. in het belang van natuur en landschap. Vervolgens zijn er allerlei mogelijkheden voor borging van bestaande en realisatie van nieuwe natuurwaarden bij de inrichting van een zonnepark.