De stikstofcrisis in het kort
De stikstofcrisis in het kort
Wat is stikstof en waarom is het een probleem?
Stikstof (N2) is een kleur- en reukloos gas. Van zichzelf is het niet schadelijk voor mens en milieu: ongeveer 78% van alle lucht bestaat uit stikstof.
Het probleem ontstaat als stikstof zich bindt aan zuurstof. Dan ontstaan er schadelijke stoffen: de stikstofoxiden (NOx). Stikstofoxiden komen vooral in de lucht door uitlaatgassen van het verkeer en de uitstoot van industrie. Stikstofoxiden kunnen door de lucht over grotere afstanden verspreid worden.
Als stikstof zich bindt aan waterstof, ontstaat ammoniak (NH3). Dit ontstaat met name in de veeteelt door de combinatie van mest en urine. Ammoniak komt voor vooral dichterbij de bron van de uitstoot op de grond terecht.
Stikstofdepositie gaat over de hoeveelheid stikstof die op de grond terechtkomt. Dat kan dus zijn als stikstofoxide òf als ammoniak. Dat leidt tot vermesting, waardoor kwetsbare soorten worden verdrongen en andere soorten, bijvoorbeeld brandnetel, de ruimte overnemen. Ook leidt stikstofdepositie tot verzuring van de bodem, als gevolg waarvan diverse mineralen niet meer beschikbaar zijn.
Wat moet er in Gelderland gebeuren?
In Gelderland is veel natuur die gevoelig is voor te hoge stikstofdepositie, zoals de Veluwe en gebieden in de Achterhoek. Door de grote hoeveelheid stikstof verdwijnen bepaalde planten en dieren en sterven bomen af. De natuurgebieden en landschappen die Gelderland juist zo mooi en uniek maken, zijn hierdoor in gevaar.
Binnen de Europese Unie is afgesproken dat kwetsbare natuur beschermd moet worden. Dat zijn de Natura2000-gebieden. In 2019 oordeelde de Raad van State dat de Programmatische aanpak voor stikstof (de “PAS”) onvoldoende was. Gevolg van die uitspraak is dat de hoeveelheid stikstof die op de Natura2000-gebieden neerkomt sindsdien niet meer mag stijgen.
Daarom kunnen er alleen vergunningen worden verleend voor bijvoorbeeld de bouw van huizen of de uitbreiding van een stal als ergens anders minder stikstof wordt uitgestoten. In het coalitieakkoord is afgesproken dat 74% van het oppervlak van de Natura2000-gebieden in 2030 weer op een gezond stikstofniveau moet zitten. Om dat te bereiken moet de stikstofuitstoot flink naar beneden.