Gezondheidsrisico’s pesticiden: gezonde leefomgeving?

Gezondheids-
risico's pesticiden horen in programma Gezonde en veilige leefomgeving

Provinciale Staten vergadert op 10 december over het Gelders programma Gezonde en veilige leefomgeving. Opvallende afwezige in dit programma: de risico’s van chemische bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw.

4 december 2025

Iedereen heeft recht op een gezonde leefomgeving. Dat zegt niet alleen het huidige Gelderse coalitieakkoord Gewoon Doen, maar ook artikel 21 van de Grondwet.

We schreven daarom in een uitgebreide toelichting aan Provinciale Staten waarom het óók over pesticiden moet gaan in het beleid voor een gezonde samenleving.

Bestrijdingsmiddelen en een gezonde leefomgeving?

Het intensieve gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw vervuilt bodem, (grond)water en zwemwater.

Ook in Gelderland is sprake van frequente en soms vergaande normoverschrijdingen, met name in de Fruitdelta. De giftige stoffen komen terecht in de voedselketen voor mens en dier. Via de lucht belanden ze direct in huizen en tuinen, zoals recent bleek uit metingen in Buren (zie hier).

Wetenschappers zien steeds meer aanwijzingen voor een direct verband tussen pesticidengebruik en ziekten als kanker, autisme, Parkinson, Alzheimer, longaandoeningen, voortplantingsproblemen en immuniteitsproblemen. Boeren en tuinders die de middelen gebruiken ondervinden daar als eersten de gevolgen van, maar ook omwonenden, met name kinderen en kwetsbare personen, lopen risico.

 

Steeds meer aanwijzingen voor relatie met ernstige ziekten

Wetenschappers zien steeds meer aanwijzingen voor een direct verband tussen pesticidengebruik en ziekten als kanker, Parkinson, Alzheimer, longaandoeningen, voortplantingsproblemen en immuniteitsproblemen. Boeren en tuinders die de middelen gebruiken ondervinden daar als eersten de gevolgen van, maar ook omwonenden, met name kinderen en kwetsbare personen, lopen risico.

Pesticiden komen ook in grote hoeveelheden terecht in beschermde natuur, ook over grote afstanden (zie hier).

 

Risico voor drinkwater

De pesticiden in het grond- en oppervlaktewater vormen een ernstig risico voor de drinkwatervoorziening. Een snel groeiend deel van de gebruikte pesticiden bevat Zeer Zorgwekkende Stoffen. De meeste landbouwgrond wordt er inmiddels mee behandeld. Drinkwaterbedrijven maken zich hierover grote zorgen (zie hier). In enkele buurlanden grijpt de overheid inmiddels in; de Nederlandse overheid doet dit niet.

 

 

Geachte leden van Provinciale Staten

Dit en nog veel meer schreven we aan de leden van Provinciale Staten. Want de aanpak van de gezondheidsrisico’s van bestrijdingsmiddelen mag en kan niet ontbreken in een beleidsprogramma voor een gezonde en veilige leefomgeving.

Profiel Ellen van Reesch

Ellen van Reesch

Natuur en landelijk gebied