Omgevingswet in het kort

Een nieuwe wet

De Rijksoverheid wilde het aantal wetten en regelingen terugdringen. Voor de leefomgeving waren dat 26 wetten met 4700 artikelen.

Dit is er nu 1: de Omgevingswet. Zo kan de regelgeving binnen verschillende sectoren geïntegreerd worden. Ook de Wet Natuurbescherming is opgenomen in de Omgevingswet.

Een uitgangspunt van de Omgevingswet is decentralisatie. Vooral gemeenten en waterschappen zullen de taken en bevoegdheden in het kader van de Omgevingswet uitvoeren.

Kansen voor burgers en lokale groepen

Met de Omgevingswet wil de overheid minder sturen van bovenaf en juist de nadruk leggen op samenwerking en co-creatie. Burgers en lokale groepen worden bij plannen vanaf het allereerste begin uitgenodigd om mee te denken. Daardoor ontstaan kansen voor een optimale invloed op nieuwe initiatieven. Gemeenten en provincies geven die ruimte ook in hun Omgevingsvisies.

Op de website van het Informatiepunt Leefomgeving vind je informatie over hoe jij via de Omgevingswet kan opkomen voor natuur en milieu.

Tijdens een werksessie in februari 2024 is specialist Daan Hollemans uitgebreid ingegaan op het aspect participatie bij deze nieuwe omgevingswet. Je vindt hier zijn presentatie en bijbehorende documentatie.

Natuurbescherming

Ook de Wet natuurbescherming ging op in de Omgevingswet. De bedoeling is dat het beschermingsniveau niet verandert. De Aanvullingswet natuur voorziet in wijzigingen van de Omgevingswet, zodat die wet straks over de nodige bevoegdheden en instrumenten beschikt om regels te stellen en maatregelen te treffen voor de bescherming van de natuur.
De meeste inhoudelijke regels uit de Wet natuurbescherming kregen via het Aanvullingsbesluit natuur een plaats in drie algemene maatregelen van bestuur van de Omgevingswet: het Besluit activiteiten leefomgeving, het Besluit kwaliteit leefomgeving en het Omgevingsbesluit.

Eén loket voor alles

Er is nu één loket voor vergunningaanvragen, meldingen en informatie over regels en beleid: het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Daar vind je ook informatie over de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, zoals gegevens op het gebied van water- of luchtkwaliteit en geluidbelasting. Gebruikers hebben via het loket ook toegang tot omgevingsdocumenten. Gemeenten leggen daarin bijvoorbeeld vast wat wel en niet mag op een locatie.

Een belangrijk doel van het Digitaal Stelsel is dat de kwaliteit van deze informatie sterk zal verbeteren, zodat deze bestendig bij de rechter, beschikbaar en gebruiksvriendelijk is.

Biodiversiteit, duisternis en water in je gemeente

Hier vind je informatiebladen die op deze concrete thema’s een handreiking geven. Ze kunnen je helpen om dit naar voren te brengen zodat het belang ervan een plaats krijgt in het gemeentelijk beleid:

Informatieblad Programma Biodiversiteit (PDF)
Informatieblad Donkerte in het Omgevingsbeleid (PDF)
Handreiking aandachtspunten water in het omgevingsbeleid (PDF)

Kaderwet

De Omgevingswet is een zogeheten kaderwet. Ze bevat alleen regels op hoofdlijnen die in andere wet- en regelgeving worden uitgewerkt. Dit betreft vier Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvBs) en een aantal ministeriële regelingen voor de uitwerking van de Omgevingswet. De AMvB’s zijn:

Het Omgevingsbesluit
Het Besluit kwaliteit leefomgeving
Het Besluit activiteiten leefomgeving
Het Besluit bouwwerken leefomgeving

1. Omgevingsbesluit

Het Omgevingsbesluit regelt welk bestuursorgaan het bevoegd gezag is om een omgevingsvergunning te verlenen en welke procedures gelden. Ook regelt dit besluit wat de betrokkenheid is van andere bestuursorganen bij de besluitvorming en een aantal op zichzelf staande onderwerpen, zoals de milieueffectrapportage en financiële bepalingen.

2. Besluit kwaliteit leefomgeving

Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) stelt de inhoudelijke normen voor gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk met het oog op het realiseren van de nationale doelstellingen en het voldoen aan internationale verplichtingen.

3. Besluit activiteiten leefomgeving

Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) bevat, samen met het Besluit bouwwerken leefomgeving, de algemene regels waaraan burgers, bedrijven en overheden zich moeten houden als ze bepaalde activiteiten uitvoeren in de fysieke leefomgeving. Ook bepaalt het besluit voor welke van deze activiteiten een omgevingsvergunning nodig is.

4. Besluit bouwwerken leefomgeving

Dit besluit bevat regels over veiligheid, gezondheid, duurzaamheid en bruikbaarheid bij het (ver)bouwen van een bouwwerk, de staat van het bouwwerk, het gebruik van het bouwwerk en het uitvoeren van bouw- en sloopwerkzaamheden.