(Ronduit) positief
We waarderen het initiatief dat de provincie Gelderland neemt om de grote opgaven voor het landelijk gebied concreet en mogelijk te maken, met landbouw en natuur als belangrijke pijlers.
Over de plannen voor tien procent groen-blauwe dooradering zijn we ronduit positief.
Risico’s en hiaten
In het voorstel van Gedeputeerde Staten zien we echter ook risico’s en hiaten. Dit zal de resultaten van het GPLG aanzienlijk beperken, wat natuurlijk heel jammer zou zijn. We wijzen Provinciale Staten daarom op de volgende kaders:
Kader 1: Natuurinclusieve en/of kringlooplandbouw
In het belang van een heldere toekomstverwachting stellen wij voor de benodigde emissiereductie te bepalen op grond van bodem-, water- en klimaatdoelen en te realiseren natuurwaarden.
Wij dringen erop aan om nieuwvestiging van niet-grondgebonden landbouw niet toe te staan, met uitzondering van op een agro-bedrijventerrein.
Kader 2: Water en bodem sturend
Welke instrumenten worden gebruikt om ‘conflicterende gebruiksfuncties aan te passen of te beëindigen’? Wij adviseren Provinciale Staten hier nadere (proces)afspraken over te maken.
Verder is het van cruciaal belang om nieuwe verdienmodellen voor natuurinclusieve landbouw vorm te geven. Dat is nodig om zowel de grondwaterstand te verhogen rond grondwaterafhankelijke natuur en voor de hoge zandgronden én zoveel mogelijk landbouwgrond te behouden.
Kader 3: Robuust systeemherstel en overgangsgebieden
Wij missen bij de inzet voor overgangsgebieden hydrologische maatregelen die zowel voor water als voor vitale natuur noodzakelijk zijn. Gezien de integrale opgave voor het Gelders Programma Landelijk Gebied is het nodig ook hydrologische maatregelen op te nemen.
Voor het landbouwperspectief in overgangsgebieden denken wij aan natuurinclusieve landbouw, wat meer is dan het sluiten van kringlopen. Juist in deze zones waar de overgang tussen landbouw en natuur verzacht moet worden, ligt het voor de hand natuurinclusieve landbouw te ontwikkelen.
De stikstofaanpak verloopt langzaam. Daarvoor liggen meerdere oorzaken bij het Rijk. Wat Gelderland wel kan doen is voortvarend latente ruimte intrekken en de regels voor saldering aanpassen.
Het is nodig dat natuurherstel op korte termijn geïntensiveerd wordt. Wij vragen de natuurherstelprogramma’s en het onderzoek voor natuurherstel in overgangsgebieden daarom uiterlijk in januari 2023 op te leveren.
Wij zijn enthousiast over 10% groen-blauwe dooradering omdat dit bijdraagt aan doelen voor biodiversiteit, water, klimaat en leefomgeving. Maar wij missen aandacht voor basiskwaliteit natuur en generieke verbetering van biodiversiteit.
Met betrekking tot het Veluwe Arrangement vragen we nieuwe functies per direct te toetsen aan omgevingsdoelen, in plaats van per 2025. We hebben twijfels bij het voornemen vergunningen niet meer op bedrijfsniveau te borgen. Hoe worden de omgevingswaarden gewaarborgd en robuust systeemherstel georganiseerd? Wij vragen om onze organisaties te betrekken in de aanpak.
Kader 4: Gelders Klimaatplan leidend voor klimaatopgave
De klimaatopgave in de landbouw gaat, naast het gebruik van fossiele energie, met name over uitstoot van broeikasgassen (CO2, methaan, lachgas). Voor de veehouderij verwachten wij overlap met de opgaven voor reductie van stikstofuitstoot. Wij stellen voor deze opgave integraal en concreet te koppelen aan de overige GPLG-opgaven.