De Jevons-paradox

De startnotitie van GS wekt zelfs de suggestie dat dit het beleidsdoel is, bijvoorbeeld in de voornemens voor het nieuw te nemen luchthavenbesluit Teuge: ‘met stillere vliegtuigen kan meer worden gevlogen’. Hierbij lijkt GS met open ogen in de val te lopen van de Jevons-paradox: innovatie leidt namelijk niet automatisch tot minder milieubelasting, maar vaak tot meer consumptie.

We staan positief tegenover het bevorderen van technische innovaties die geluidhinder en andere emissies doen afnemen, maar alleen als deze daadwerkelijk leiden tot nettowinst voor milieu en leefomgeving.

Ruimte voor luchtvaart met een groot maatschappelijk belang

GS heeft de wens om op Teuge een traumaheli te stationeren. Dit zal de dekking van deze dienst over Oost-Nederland sterk verbeteren en levens redden. GS noemt dit terecht een groot belang en zal hieraan prioriteit geven bij het besluiten over een luchthavenbesluit voor Teuge.

Daarnaast zal GS ook aan andere initiatieven een weging geven. Omdat de luchtvaartwet geen motivatie- of belangeneis stelt aan de onderbouwing van een verzoek voor een luchthavenbesluit of luchthavenregeling, is in het beleidskader een zeer strak geformuleerde prioritering nodig.

Voor Natuur en Milieu Gelderland is het vertrekpunt dat de totale geluidsproductie (en andere emissies) vanuit kleine luchtvaart in Gelderland niet toeneemt en binnen afzienbare termijn gaat dalen. Een stand-still beginsel voor het aantal luchthavenregelingen is dan een goed begin. Wat ons betreft betekent stationeren van de traumaheli op Teuge minder geluidruimte voor andere activiteiten, af te wegen volgens de prioritering in het op te stellen beleidskader.

Bovengrens geluid moet uitzondering blijven, anders ontstaat een geluiddeken

In gebieden waar geen geluidcontouren zijn vastgesteld zien we sluipenderwijs een steeds dikkere geluiddeken over de provincie door allerlei activiteiten, waaronder luchtvaart. Defensie gaat meer laagvliegen. Er komen meer en grotere drones. Helikopterveldjes voor één helikopter, een TUG-regeling[1] voor een evenement. Volgens ons moet de bovengrens voor geluid de uitzondering zijn, en niet de regel. Dat betekent een noodzakelijke normstelling aan recreatief vliegverkeer en aan privé- en zakelijk gebruik van helikopterlandingsplaatsen

Op zichzelf is Gelderse luchtvaart niet de grootste drukfactor op de leefomgevingskwaliteit. Maar in samenhang met al die andere ontwikkelingen die beslag leggen en zullen gaan leggen op de milieugebruiksruimte en die bijdragen aan het Gelderse geluidsbehang, verdient het uw volle aandacht en vragen we u om in te zetten op meer stilte en minder overlast.

Luchthavenbesluit voor Teuge

Bij de verkennende bespreking op 8 oktober kwam ter sprake of er een apart luchthavenbesluit voor de traumaheli moet komen, om de vestiging ervan te bespoedigen. Wij kunnen niet beoordelen of dat inderdaad tijdwinst zal opleveren. We zijn wel van mening dat de totale luchthavenregeling voor Teuge (dus burgerluchtvaart + traumaheli) in zijn geheel beschouwd en beschreven moet worden in het beleidskader, en dat de geluidruimte niet groter mag zijn dan de nu geldende. In welke volgorde de regeling wordt opgebouwd, is dan secundair.

We vragen om zodanige kaders voor het nieuwe luchthavenbesluit voor Teuge dat de overlast en ervaren hinder daadwerkelijk zullen afnemen. Een onderdeel daarvan is scherp te zijn op handhaving bij overtredingen. Een ander onderdeel is het beperken van overlast, ook als er geen sprake is van overtredingen. Dat de provincie stappen heeft gezet voor verbetering van de klachtafhandeling, met meer kans op onderzoek en handhaving indien van een overtreding sprake lijkt te zijn, waarderen we. We pleiten ervoor dat dit wordt voortgezet en in samenspraak met belanghebbenden geëvalueerd en verder uitgewerkt.

We vragen om terughoudendheid bij het stellen van technische voorschriften voor vliegtuigen, zoals het toepassen van een ‘stillere propeller’ voor de parachutevliegtuigen in het (thans vernietigde) Luchthavenbesluit. De ondernemer heeft zich hier zover wij weten goed aan gehouden, maar het is vooralsnog niet duidelijk of dit ook tot daadwerkelijke afname van hinder en overlast heeft geleid. Ondernemer noch omwonenden zijn hierbij gebaat.

Overige opmerkingen

Er is nog steeds een aantal kleine luchtvaartlocaties waar de zogenaamde BIGNAL[2]-regeling geldt. Deze rijksregeling is al zestien jaar geleden vervallen en had binnen een jaar moeten worden omgezet in een provinciale luchthavenregeling. Ons inziens is er dan geen sprake meer van een goede wettelijke basis waar burgers en belanghebbenden op kunnen terugvallen.

We zien graag dat latente ruimte in luchthaven- en BIGNAL-regelingen wordt ingenomen, en dat ongebruikte regelingen in worden getrokken. We zien graag scherpe beleidsregels over TUG-regelingen en het zou, afsluitend, mooi zijn als het aantal TUG-regelingen in de provincie wordt gemaximeerd.

[1] Tijdelijk en uitzonderlijk gebruik luchtvaartuigen

[2] Besluit Inrichting en Gebruik Niet Aangewezen Luchtvaartterreinen