Ventileren in huis: ervaringen van een vakman

Op het werk zijn vaak professionele installaties aanwezig die de luchtkwaliteit constant houden. Maar nu we zoveel mogelijk thuis werken en thuis blijven, rijst de vraag hoe schoon de lucht bij ons thuis is.

Remy de Ruysscher, betrokken bij het project Schone Lucht Arnhem, heeft vanuit persoonlijke interesse een opleiding tot Passiefhuis-vakman gevolgd. Dat staat voor duurzaam bouwen met hoog comfort zonder verwarmingssysteem. Daarbij is balansventilatie cruciaal, wat Remy ook in zijn eigen huis heeft toegepast. Hij deelt hieronder zijn inzichten.

Er zijn afgelopen decennia veel verschillende inzichten geweest hoe je moet ventileren. Vooropgesteld: ventileren, op welke manier dan ook, is altijd beter dan niet ventileren.

Let op: ventileren is niet hetzelfde als luchten

Bij luchten zet je ramen en deuren tegen elkaar open. Zodra je het raam of de deur weer dichtdoet, hoopt de vervuiling zich weer op. Bij ventileren wordt frisse lucht continu af- en aangevoerd.

Verschillende ventilatiesystemen

Systeem A is natuurlijke ventilatie. Bij oudere huizen, van voor 1990, gaat dat vaak door kieren.

Systeem B wordt in Nederland nauwelijks gebruikt. Het lijkt op systeem A, maar dan met met mechanische ventilatietoevoer.

Systeem C is vanaf de jaren ’90 en bij nieuwbouw van toepassing. Hierbij heb je roosters boven de raamkozijnen en een mechanische ventilatie die lucht afvoert uit de woning.

Tenslotte is er systeem D, waarbij je met mechanische ventilatie lucht in de woning blaast en ook de warmte recirculeert.

Bij systeem C en D kun je op basis van het CO2-niveau ventileren. Dit scheelt stroom, omdat de ventilator zachter gaat draaien en geeft minder geluidsoverlast. Deze manier heet vraaggestuurd ventileren.

Systeem D heet ook wel balansventilatie met warmteterugwinning. Dit is de meest vergaande manier van ventileren en heeft een aantal voordelen ten opzichte van systeem C:

• Je kunt tot 90 procent aan warmte besparen, omdat deze nauwelijks verloren gaat.
• Je kunt per verblijfsruimte lucht inblazen omdat er aparte kanalen zijn voor luchttoevoer.
• Lucht gaat door filters heen zodat de ergste verontreiniging (fijnstof, roet) niet in huis terechtkomt
• Het heeft een ‘zomerbypass’. Met deze techniek wordt in warme zomernachten, als de buitentemperatuur koeler is dan de binnentemperatuur, warmte uit het huis afgevoerd en koele lucht het huis ingeblazen.

Maar ook een paar nadelen:

• Het is een duurder systeem.
• Minder geschikt om achteraf aan te leggen.
• Houtstooklucht komt naar binnen.

Mensen denken soms dat systeem D de ramen niet open mogen, maar dat is een misverstand. Het systeem zal dan gewoon werken, het is alleen iets minder efficiënt.

Hoe ziet zo’n balansventilatie er uit?

Op de foto zie je een geïnstalleerd balansventilatiesysteem met vier slangen: voor aanvoer buitenlucht, luchtafvoer (buiten), luchtafvoer (binnen) en luchttoevoerkanaal.

In het apparaat zitten twee filters: 1 fijnstof (F7) filter en een grove filter. Door het fijnstoffilter wordt de buitenlucht aangevoerd en hier blijven de grootste fijnstofdeeltjes in achter. Het grove filter zorgt er voor dat er geen stof in huis circuleert.

Voor mensen met een medische aandoening of met veel last van luchtverontreiniging en/of overlast van houtstook ervaren, is er een aanvulling op systeem D mogelijk met drievoudig filter. Dat zorgt voor extreem schone lucht, van operatiekamerkwaliteit.

Op de foto zie je een elektrostatisch filter met een drievoudig filter. Door deze kast (Pureblue) wordt buitenlucht geleid. In de langwerpige buis zit een naald met hoge spanning waardoor alle levende organismen – virussen, schimmels en bacteriën – worden geëlektrocuteerd. Daarna gaat de lucht door een actief koolfilter waardoor de geurtjes – uitlaatgassen, houtrook – eruit worden gehaald. Vervolgens nog door twee fijnstoffilters heen. Wat overblijft is zeer schone lucht.

In het houtstookseizoen loont het om na drie maanden het filter te vervangen. Die ziet er dan zo uit (afhankelijk van de verontreiniging in de buitenlucht).

Els Sytsma

Els houdt jullie via de website en social media op de hoogte van nieuws en achtergronden rondom natuur en milieu in Gelderland. Ook houdt ze de agenda van de Provinciale Staten in de gaten, om waar nodig belangrijke input te leveren voor duurzame besluitvorming.