Geplaatst op 24-03-2022 in Nieuws.
De transitie naar schone en duurzame energie gaat nog langzaam. Het aandeel zonne- en windenergie groeit, maar er is op lokaal niveau ook weerstand. Europa wil minder afhankelijk worden van energie uit landen die geopolitiek een risico vormen. Die ontwikkelingen leiden tot hernieuwde aandacht voor kernenergie als onderdeel van de toekomstige duurzame energiemix.
Wij hebben de voor- en nadelen in kaart gebracht om tot een afgewogen oordeel te komen.
Kernenergie heeft voordelen die fossiele energie en zonne- of windenergie niet hebben.
Kernenergie kent ook diverse nadelen:
De kans op een calamiteit is heel klein, maar de gevolgen van een calamiteit zijn enorm groot over een lange periode. Om tenminste twee redenen mag het risico niet worden onderschat. Er is altijd sprake van mensenwerk, er kunnen fouten worden gemaakt of onderhoud en toezicht kunnen suboptimaal verlopen. Daarnaast kan niet worden uitgesloten dat kerncentrales doelwit worden in conflicten, zoals recent de Russische aanval op de grootste Oekraïense kerncentrale.
Bij de productie van kernenergie komt kernafval vrij. Na een initiële opslag van 100 jaar, waarbij een aanzienlijk deel van de radioactiviteit afneemt, moet het afval elders langdurig opgeslagen worden. Met het afval belasten we volgende generaties.
De technologie achter kernenergie is verbonden met die achter kernwapens. Toename van (landen met) kernwapens is zeer ongewenst. Er vindt reeds ongeoorloofde handel plaats in plutonium, dat ontstaat na kernsplitsing en gebruikt wordt voor kernwapens. Dit dilemma valt moeilijk te controleren, zo blijkt ook uit de moeite die men doet om Iran te beletten kernenergie in te zetten voor het produceren van een kernwapen.
De investeringen voor een kerncentrale zijn enorm groot en de aanlooptijd is lang. Marktpartijen zijn niet in staat om zonder forse subsidies tot ontwikkeling te komen. Bovendien willen zij dat de overheid garant staat voor de financiële risico’s tijdens het langdurig proces naar realisatie. In de praktijk draaien overheden ook op voor de kosten van ontmanteling in de eindfase.
Kernenergie is niet geschikt als ‘regelbaar vermogen’, voor momenten dat wind- en zonne-energie onvoldoende elektriciteit leveren. Daardoor is kernenergie minder geschikt om in te zetten voor de energiemix van de toekomst, in combinatie met duurzame, variabele bronnen.
Er vinden innovaties plaats rond kernenergie die voor de toekomst mogelijk perspectief bieden, zoals thoriumcentrales of kernfusie. De genoemde nadelen zouden dan veel kleiner zijn. Echter, deze innovaties behoeven nog veel onderzoek en ontwikkeling en zullen niet voor 2030 en mogelijk ook niet voor 2050 operationeel zijn.
Het is belangrijk ook te kijken naar de milieubelasting bij de winning van grondstoffen en de arbeidsomstandigheden in mijnen. Negatieve gevolgen komen voor bij de winning van uranium voor kernenergie, maar ook bij de winning van aardmetalen voor de wind- en zonne-industrie (en andere sectoren). Het is belangrijk dat hier verbetering in optreedt. Wij zien hierin echter geen exclusief probleem van kernenergie.
Onze conclusie is dat kernenergie geen oplossing biedt voor duurzame energievoorziening tot 2050.