Geplaatst op 26-04-2018 in Nieuws.
In de gevel van de boerderij in Eibergen staat het jaartal 1852. Jan Stokkers is de vijfde generatie die hier boert. Jan zorgt echter niet alleen voor zijn eigen bedrijf met 60 melkkoeien, 20 ha grasland en 6 ha mais. Hij heeft ook oog voor de omgeving. Met een aantal anderen uit de buurt vormt hij het bestuur van de stichting HoeDuurzaam. Doel van de stichting: het verbeteren van de bodemkwaliteit in het gebied Haarlose Veld en Olden Eibergen. ‘Alles begint met een goede bodem’.
Jan Stokkers: ‘In ons gebied liggen twee waterwingebieden onder relatief kwetsbare grond, waardoor te veel stikstof in de vorm van nitraat direct kan doorsijpelen naar het drinkwater. De overheid wilde dit voorkomen door het invoeren van nog strengere mestnormen. Wij wilden het echter liever oplossen door anders te werken. Gelukkig ging de provincie hierin mee en zo ontstond de stichting HoeDuurzaam, waarin zo’n 20 veehouders met ca. 100 ha maïsland op verschillende manieren experimenteren om de bodem in het gebied te verbeteren. Wij werken hierin nauw samen met onder andere Universiteit Wageningen, RVO, gemeente Berkelland en de provincie Gelderland.’
‘Een goede bodemstructuur is nodig om de waterkwaliteit te kunnen garanderen’, vervolgt Jan. ’Een belangrijke rol hierin speelt de hoeveelheid organische stof. Voldoende organische stof zorgt voor vruchtbaarheid, het kan het water, nutriënten en mineralen beter vasthouden. Met name bij de teelt van mais, zagen we de hoeveelheid organische stof afnemen. Door de bodem anders te bemesten, verhogen we de organische stof en wordt de bodemstructuur beter. Op verschillende manieren wordt hiermee geëxperimenteerd.’
‘Eén van de experimenten betreft het toevoegen van houtige biomassa aan de bodem om de hoeveelheid organische stof te verhogen. In 2015 hadden we op bescheiden schaal al extra biomassa in het gebied aangewend. In 2016 wilden we dit uitbreiden en daarvoor gebruikten we onder andere boomschors van de nabijgelegen houtzagerij en snoeihout uit de singels tussen de akkers. Met dit experiment liepen we meteen tegen wet- en regelgeving aan, die ook nog eens complex bleek te zijn. Uiteindelijk heeft de Omgevingsdienst Achterhoek dit uitgezocht en blijkt dat we het kunnen gebruiken.’
Een ander voorbeeld van een geslaagd experiment is het onderzaaien van gras op het maïsland. Jan: ‘Als de mais ongeveer 50 cm hoog is, zaaien we Italiaans raaigras. Dit heeft tot gevolg dat er bij de oogst in het najaar een goede groenbemester op het land staat met extra organische stof. De afgelopen vier jaar hebben we hiermee goede ervaringen opgedaan.’
Een derde experiment om de hoeveelheid organische stof in de bodem te verhogen is de inzet van de zogenaamde ‘dikke fractie’ van de mest en berm- en slootmaaisel. Jan: ‘Met een mestscheider scheiden we de dikke fractie van de dunne fractie. De dikke fractie wordt vervolgens met berm- en slootmaaisel op een hoop gegooid en dit moet goed gemengd worden. Dit moet zes weken fermenteren, waarna het op het land wordt gebracht.’
‘Uit bovenstaande experimenten blijkt dat met gerichte maatregelen het organisch stofgehalte met 0.1 tot 0.2% per jaar kan stijgen. In vijf jaar tijd kan dit bijvoorbeeld toenemen van 2% naar 2.5 tot 3%. Een ander resultaat is het omdenken naar meer duurzame agrarische bedrijfsvoering en het beter gebruiken van de bodem. We hebben nog een paar stappen te gaan, maar we groeien naar natuurinclusieve landbouw.’
Het experimenteren met concrete maatregelen heeft behoorlijk wat voeten in de aarde, vertelt Jan. ‘Je loopt voor de troepen uit, waardoor je soms tegen regelgeving aanloopt. Dat vraagt veel overleg met alle partijen en de wil om er samen uit te komen. De samenwerking is constructief, waardoor we er gelukkig meestal wel uitkomen.’
Dat de partijen bezig zijn met iets bijzonders, blijkt wel uit de grote belangstelling uit zowel binnen- als buitenland. Jan: ‘Ik heb hier zelfs al studenten uit China over de vloer gehad. Dat is bijzonder en vind ik ook belangrijk. We moeten meer kennis opdoen en delen om ook in de toekomst gezond te kunnen boeren. En duurzaam boeren begint met een gezonde bodem.’
Meer informatie op www.hoeduurzaam.nl
Dit artikel is onderdeel van de serie Stoere Boeren, waarin boeren laten zien hoe zij duurzaamheid en natuur integreren in hun manier van werken.
Volg ons op social media
Wij worden gesteund door
Contact
We heten vanaf nu Natuur en Milieu Gelderland. Voor jou verandert er niets. Meer lezen over onze nieuwe naam
